ว่าวของนายแฟรงกลิน

ว่าวของนายแฟรงกลิน

--------------------------------------------------------------------------------

ในปี พ.ศ.2287 ที่มหาวิทยาลัยเลเดน ประเทศฮอลแลนด์ หรือประเทศเนเธอร์แลนด์ในปัจจุบันนี้ ได้มีการประดิษฐ์เครื่องมือเก็บประจุไฟฟ้า ที่เรียกว่า "ขวดเลเดน" ตั้งชื่อขวดเก็บประจุ ตามชื่อมหาวิทยาลัย ลักษณะของขวดเลเดนนั้น มีส่วนประกอบดังนี้ คือ ทำด้วยแก้ว ข้างนอกและข้างในบุด้วยดีบุกจนหมดขวด เมื่อนำเครื่องทำให้เกิดประจุ มาต่อเข้ากับขวดเลเดน จะทำให้แผ่นดีบุกทับไว้ข้างในและข้างนอกขวดเก็บประจุไฟฟ้าเอาไว้ เมื่อต้องการใช้ประจุไฟฟ้า ก็สามารถจะใช้ไฟฟ้าได้จากทางที่แขวนของขวดเลเดน

ปี พ.ศ. 2295 นาย เบนจามิน แฟรงกลินจึงได้ตัดสินใจค้นคว้าหาความจริงเกี่ยวกับไฟฟ้าในอากาศ เขาทำการสั่งขวดเลเดนเข้าไปศึกษาในอเมริกา ครั้นเมื่อได้ศึกษาอย่างเละเอียดลออแล้ว เขาสังเกตเห็นว่า "สปาร์ค" ไฟขึ้นบ่อยๆ เมื่อขวดเลเดนปล่อยประจุออกมาจากที่เก็บ เป็นลักษณะคล้ายกับ "ฟ้าแลบ" ต่อมา เขาได้ทำการทดลองแบบเสี่ยงกับความตาย ซึ่งไม่ควรทำเป็นอย่างยิ่งในปัจจุบันนี้ อุปกรณ์การทดลอง เป็นว่าว ทำด้วยผ้าไหม ส่วนโครงทำด้วยโลหะ มีความแข็งแรงพอต้านลมได้ สายว่าวทำด้วยป่าน สุดสายป่านผูกติดกับลูกกุญแจ ต่อจากป่านมาหามือ ผูกเข้ากับริบบิ้น ณ เวลาบ่ายวันหนึ่ง ที่มลรัฐฟิลาเดลเฟีย ท้องฟ้าครึ้ม เป็นสัญญาณบอกให้รู้ว่า อีกไม่นานฝนจะต้องตกอย่างแน่นอน แฟรงกลินกับลูกชายก็ปล่อยว่าวขึ้นสู่ท้องฟ้า ครั้นเมื่อฝนตกสายป่านเปียกน้ำ ก็กลายเป็นตัวนำไฟฟ้าไป ไฟฟ้าจากก้อนเมฆเดินทางเข้าตัวว่าวลงมาตามสายป่านที่เปียกน้ำ และมาสู่ลูกกุญแจในที่สุด แฟรงกลินลองเอาเศษหญ้าหรือฟางแห้งๆ จ่อเข้าไปชิดลูกกุญแจ ก็เกิดประกายไฟจากลูกกุญแจมาสู่มือ เมื่อเอาลูกกุญแจหย่อนลงเกือบถึงพื้นดิน ก็เกิดประกายไฟระหว่างลูกกุญแจกับพื้นดินอีก เขาสั่งให้ลูกชาย เอาขวดเลเดนมาต่อเข้ากับลูกกุญแจผลปรากฏว่า มีประจุไฟฟ้าไหลเข้าขวดเลเดน จนกระทั่งเต็ม


การทดลองของ เบนจามิน แฟรงกลินนับได้ว่าเสี่ยงอันตรายมาก เพราะอาจจะถูกฟ้าผ่าตายได้ ขออย่าได้ทดลองตามท่าน นี่ไม่ใช่เป็นคำเตือนแต่เป็นข้อห้ามอย่างเด็ดขาด เพราะว่านักวิทยาศาสตร์หลายคนเสียชีวิต เนื่องจากไปทดลองตามแฟรงกลิน หรือคล้ายๆ กับการทดลองของแฟรงกลิน ยกตัวอย่าง เช่น เกอ อรัก ริชมันม์ ทำการทดลองที่นครเซนต์ปิเตอร์สเบิร์ก (เมืองเลนินกราด ปัจจุบันนี้) ประเทศรัสเซีย และได้ถูกฟ้าผ่าตาย เนื่องจากไปทำเสาสูงด้วยโลหะ ตั้งไว้ขณะเกิดฝนฟ้าคะนอง ครั้นเมื่อเขาเอามือไปเกาะเสาไว้ ก็เลยถูกฟ้าผ่าเสียชีวิตทันที ส่วนเบนจามิน แฟรงกลิน มีความเห็นว่า ไฟฟ้าในอากาศเป็นตัวทำให้เกิดฟ้าร้อง ฟ้าแลบและฟ้าผ่าได้ โดยจะมีการระบายประจุไฟฟ้าที่สะสมในก้อนเมฆให้น้อยลง การระบายประจุ อาจทำได้โดยใช้โลหะปลายแหลมและสายไฟที่เป็นสื่อไฟฟ้า ตั้งไว้ในที่สูงๆแล้วต่อมายังพื้นดินฝังส่วนปลายที่จ่อลงดินนั้นไว้กับแผ่นโลหะขนาดใหญ่ๆ


สิ่งที่เบนจามิน แฟรงกลิน แนะนำให้ทำขึ้นเพื่อป้องกันฟ้าผ่านี้ช่วยป้องกันอันตรายจากฟ้าพิโรธได้ ไม่ทำให้ผู้คนล้มตายก่อนวัยอันควรได้ปีละหลายหมื่นคนทั่วโลก สิ่งนี้เราก็เรียกกันติดปากว่า "สายล่อฟ้า" ในเวลาต่อมา นอกจากนี้ แฟรงกลิน ได้ทำการศึกษาและทราบว่าประจุมี 2 ชนิดนั้น ได้แก่ ประจุบวก และประจุลบ